علائم ایمنی دستورالعمل نکات ایمنی کار در ارتفاع

نام محصول علائم ایمنی :  علائم ایمنی دستورالعمل نکات ایمنی کار در ارتفاع

کد کالا علائم ایمنی :  دستورالعمل ایمنی D01

*  در صورت درخواست سایز سفارشی تابلو ایمنی برای شما مشتریان عزیز تولید خواهد شد.

*  امکان اضافه شدن لوگو شرکت در گوشه کار بصورت رایگان امکان پذیر می باشد.

*  قبل از تولید طرح هایی نهایی چاپ برای شما ارسال خواهد شد.

مطالب مرتبط :

مقدمه:

کار در محیطهای صنعتی همواره با مخاطرات بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی همراه است. این مخاطرات در فعالیتهای مختلف کاری میتوانند به شکلهای متفاوتی ظاهر شده و در صورت عدم برنامهریزی و کنترل صحیح، پیامدهایی را به دنبال داشته باشند که گاهی اوقات جبران آنها به هیچ وجه امکان پذیر نیست. از 
 

این رو داشتن برنامهای نظاممند برای شناسایی خطرات شغلی و لحاظ نمودن برنامههای کنترلی و پیشگیرانه به منظور جلوگیری از بروز پیامدهای ناگوار در محیط کار امری اجتناب ناپذیر است."کار در ارتفاع" از جمله فعالیتهایی است که در محیطهای کاری مختلف به صورت روزمره و یا برای انجام برنامههای تعمیر و نگهداری انجام میشود. شرایط خاص کار در ارتفاع،‌ آن را به فعالیتی خاص از نظر نوع مخاطرات و پیامدهای حوادث احتمالی آن تبدیل نموده است. وجود این شرایط، اقدامات خاصی را نیز 
به منظور حصول اطمینان از برقرار شدن ملاحظات ایمنی، بهداشت و محیط زیست نیاز خواهد داشت. در تدوین این مجموعه سعی شده تا با توجه به شرایط و ملاحظات ذکر شده، یک راهنمای کاربردی برای استفاده در زیر مجموعههای بهداشت حرفه ای ارائه شود.

-1. کلیات:

انجام کار در مکانهایی که بلندی آن از سطح زمین 20/1 متر باشد، عملیات کار در ارتفاع محسوب 
میشود و ضروری است که در این قبیل فعالیتها اقدامات لازم جهت پیشگیری از سقوط در نظر گرفته شود.

در فرآیند ایمن سازی عملیات کار در ارتفاع 3 مرحله وجود دارد:‌

4-1-1. پرهیز از کار در ارتفاع و یا انجام بخشهایی از آن در سطح زمین در شرایطی که این امکان وجود داشته باشد.

4-1-2. استفاده از روشها و تجهیزاتی که خطر سقوط افراد در حین کار را از بین ببرد، در صورتیکه الزاماً کار میبایست در ارتفاع انجام گیرد.

4-1-3. استفاده از روشها و تجهیزاتی که ارتفاع سقوط و شدت صدمات ناشی از سقوط را کاهش دهد در شرایطی که امکان از بین بردن خطر سقوط وجود نداشته باشد.

4-2. برنامه ریزی جهت کار در ارتفاع:

برنامه ریزی کار در ارتفاع فرآیندی است که نیاز به یک مدیریت متمرکز دارد. در این فرآیند هدایت تیم بر عهده گروهی از متخصصین مجرب خواهد بود که احاطه کاملی بر عملیات و نحوه 
ایمن سازی آن داشته باشند. این عملیات در سه مرحله:‌ شناسایی خطرات، آنالیز آنها و پیش بینی اقدامات کنترلی انجام میشود.

4-2-1. شناسایی خطرات:

در این مرحله بایستی محل و شرایط کار در ارتفاع بطور کامل مورد بررسی قرار گرفته و امکان بروز خطراتی همچون سقوط افراد، لغزش بر روی سطوح کاری، سقوط اشیاء و ابزار آلات و ... مورد بررسی 
قرار گیرد.

4-2-2. آنالیز خطرات:‌

در این مرحله از برنامه ریزی کار در ارتفاع، بایستی مواردی از جمله ارتفاع کار، استحکام و ایمنی سطوح کار، حفاظهای جانبی، لغزندگی سطح کار، احتمال سقوط اشیاء و ابزار آلات از سطوح و ارتفاع بالاتر، احتمال سقوط اشیاء و ابزار آلات از سطح کار به پایین و ... با عنایت به بزرگی خطر و شدت صدمات و خسارات وارده احتمالی ناشی از آن مورد ارزیابی قرار گرفته و اولویتهای اصلاحی تعیین گردد.

4-2-3. پیش بینی اقدامات کنترلی:

در این مرحله، بر اساس تجزیه و تحلیل خطرات شناسایی شده و همچنین تجهیزات، تأسیسات، تجارب و تواناییهای افراد و امکانات موجود، اقدامات کنترلی لازم پیش بینی و اجرا میگردند.

5-2-4. جلوگیری از سقوط اشیاء بر سر دیگران:‌

یکی از مخاطرات عمده کار در ارتفاع، سقوط اشیاء و اجسام است که علاوه بر خسارت به تجهیزات، میتواند باعث آسیب به افرادی شود که در حال عبور و یا مشغول به کار در محل هستند،‌ 
از این رو لازم است موارد ذیل به دقت مورد توجه قرار گیرد.

•· در این قبیل کارها که احتمال سقوط اشیاء و افراد زیاد است،‌ استفاده از شبکهها 
(توریها)ی ایمنی ضروری است.

•· انجام کار و یا عبور از محلی که کار در ارتفاع انجام میشود، بدون تأیید مهندس ایمنی ممنوع است.

•· هنگام کار در ارتفاع استفاده از کمربندهای ایمنی مخصوص کار در ارتفاع مجهز به گیرهها و سایر وسایل نگهداری ابزار ضروری است.

•· منطقه ممنوعه عبور باید با استفاده از علائم هشدار دهنده مشخص گردد و عبور و مرور در آن کنترل شود.

· در صورت نیاز به عبور یا انجام کار همزمان، باید احتیاطهای کامل لحاظ و از تجهیزات حفاظتی مناسب، به ویژه کلاه ایمنی،‌ استفاده شود.

4-2-5. اقدامات مورد نیاز در صورت سقوط یک فرد:‌

علیرغم به کار بستن تدابیر ایمنی،‌ امکان بروز حادثه در هنگام کار هیچ گاه به صفر نمیرسد. از 
این رو لازم است آمادگی لازم برای مواجهه با انواع حوادث کاری ایجاد گردد. یکی از مهمترین حوادث کار در ارتفاع، سقوط افراد انجام دهنده کار است.

مهمترین اقدامی که در صورت سقوط فرد باید انجام داد عبارتند از:

•· حفظ خونسردی.

•· متوقف کردن عملیات/ ابزار.

•· قطع جریان برق (در صورتی که سقوط در اثر برق گرفتگی باشد).

•· چک کردن علائم حیاتی (در صورت شدید بودن جراحات).

•· شناسایی قسمتهای آسیب دیده بدن.

•· آتل بندی عضو شکسته و خودداری از حرکت دادن بیمورد مصدوم.

· اطلاع به اورژانس و امور HSE و درخواست کمک باتوجه به شدت حادثه و جراحات وارده به مصدوم.

4-3. موقعیت انجام عملیات:‌

موقعیت انجام عملیات از جمله مواردی است که در تجزیه و تحلیل خطرات کار در ارتفاع و 
پیش بینی اقدامات کنترلی بایستی مورد بررسی قرار گیرد. خطوط هوایی انتقال برق، حفاریهای بدون پوشش، تأسیسات زیر زمینی و ... از جمله مواردی به شمار میروند که بایستی وضعیت آنها در محلی که عملیات کار در ارتفاع انجام میشود، مشخص و در صورت نیاز تمهیدات لازم جهت پیشگیری از بروز حوادث ناشی از آنها پیش بینی گردد.

در صورت نیاز به هر گونه خاک برداری و حفاری به منظور قرار دادن پایه داربستها و یا سایر موارد بایستی در رابطه با وجود کابلهای زیر زمینی انتقال و توزیع نیروی برق در منطقه عملیات بررسی لازم 
به عمل آمده و ضمن استعلام از مراجع ذیربط، حریمهای قانونی رعایت شده و در صورت لزوم اقدامات احتیاطی از قبیل قطع جریان برق، تغییر موقت یا دائم مسیر، حفاظت و ایزوله کردن این خطوط توسط مراجع مذکور انجام شود.

قبل از شروع عملیات کار در ارتفاع در مجاورت خطوط هوایی برق فشار ضعیف، بایستی مراتب به مسئولین و مراجع ذیربط اطلاع داده شود تا اقدامات احتیاطی لازم از قبیل قطع جریان، تغییر موقت یا دائم مسیر یا روکش کردن خطوط مجاور ساختمان با لولههای پلی اتیلن یا شیلنگهای لاستیکی و نظایر آن انجام شود.

خطوط هوایی انتقال برق به دلیل ویژگیها و خطرات خاص و از طرفی احتمال زیاد مجاورت عملیات کار در ارتفاع با این خطوط،‌ از اهمیت ویژهای برخوردارند.

هنگام کار در مجاورت خطوط هوایی انتقال برق و بویژه خطوط فشار قوی لازم است که این عملیات تحت نظارت مستمر افراد دارای صلاحیت علمی و تجربی در زمینه ایمنی برق صورت گیرد.

در عملیات کار بر روی خطوط برق فشار قوی اقدامات زیر ضروری است:

4-3-1. قطع کامل جریان برق (offline)، از طریق کلیدهای چاقوئی یا سایر کلیدهای ایمن با مجوز افراد صلاحیت دار و قفل کردن کلیدهای مزبور.

4-3-2. اطمینان از عدم امکان وصل مجدد و برداشتن کلید سوئیچها و نصب و اینترلاکها و تابلوی خطر

4-3-3. هماهنگی با کلیه افراد و مسئولین پست برق

4-3-4. دشارژ نمودن خطوط توسط وسایل مخصوص (گاهی خطوط بواسطه اثر خازنی و 
خازنهای مسیر، دارای جریان الکتریکی در طول مسیر میباشند.

4-3-5. اطمینان از قطع ولتاژ با استفاده از فازمتر، پروپ ولتاژ و سایر دستگاههای اندازه گیری

4-3-6. جهت اطمینان بیشتر اتصال کوتاه نمودن فازها و نولها جهت پریدن فیوزها در صورت وصل جریان به هر دلیل

4-3-7. زمین کردن فازها و نولها بدین صورت که ابتدا کابل ارت به زمین وصل شده و سپس به فازها و نولها وصل میشود.

4-3-8. محصور کردن و پوشاندن قسمتهای برقدار مجاور و ایجاد مانع و حائل مناسب.

4-4. شرایط محیطی انجام عملیات (آب و هوا، نور و ... ):

ñ در هنگام وقوع بادهای شدید که سرعت آن بیش از 50-40 کیلومتر در ساعت باشد، کار در ارتفاع بایستی تعطیل شود.

ñ در هنگام وقوع رعد و برقهای شدید، کار در ارتفاع به دلیل امکان برق زدگی بویژه بر روی داربستهای فلزی ممنوع است.

ñ در هنگام بارندگی، هر گونه عملیات با استفاده از تجهیزات برقی بویژه جوشکاری برق و همچنین در شرایطی که سطوح کار در اثر ریزش باران لغزنده میشود، ممنوع است.

ñ در هنگامی که نور کافی در محیط عملیات وجود نداشته باشد و یا در شرایطی که بعلت گرد و خاک، مه و یا بارش باران و برف، میزان دید کافی نباشد، بایستی عملیات کار در ارتفاع تعطیل گردد.

4-5. تواناییهای فیزیکی و روانی مجریان عملیات:

4-5-1. مجریان عملیات کار در ارتفاع بایستی حداقل دارای قدرت دید 10/4 با عینک و یا بدون عینک باشند.

4-5-2. مجریان عملیات کار در ارتفاع بایستی از سلامتی کامل برخوردار و فاقد خصوصیت ترس از ارتفاع باشند.

4-5-3. مجریان عملیات کار در ارتفاع بایستی توانائی سمعی مورد نیاز جهت شنیدن اصوات و صدای سایر همکاران را بدون سمعک یا با استفاده از سمعک داشته باشند. این مسئله بویژه جهت شنیدن اخطارهای ایمنی اهمیت دارد.

4-5-4. این افراد بایستی دارای قدرت بدنی، چالاکی، مهارت دستی و هماهنگی مناسب و سرعت انتقال مورد نیاز جهت کار در ارتفاع باشند.

4-5-5. علائم دال بر نقص عضو یا عدم تعادل روانی که به تأیید پزشکان متخصص رسیده باشد، میتواند منجر به آسیب رساندن به فرد یا دیگران شود و به همین جهت بایستی در بکارگیری افراد جهت کار در ارتفاع مد نظر قرار گیرد.

4-5-6. علائم دال بر این که فرد مستعد بروز سکته قلبی باشد از جمله بیماری فشار خون و یا اینکه به دلیل برخی بیماریها مانند صرع دچار کاهش کنترل فیزیکی خود شود، بیانگر عدم صلاحیت وی جهت کار در ارتفاع میباشد لذا در اینگونه موارد انجام معاینات تخصصی و آزمایشات پزشکی ویژه ضرورت داشته،‌ یا میتوان از وجود سایر نیروهای سالم استفاده کرد.

4-5-7. مجریان عملیات کار در ارتفاع بایستی برخوردار از عمق دید، میدان دید، و عدم مشکلات گیجی و گنگی و یا مشخصات نامطلوب دیگر باشند.

4-6. ایمنی سکوها و سطوح عملیات:

4-6-1. ایمنی داربستها:

برای کلیه کارهائی را که نتوان در ارتفاع با استفاده از نردبان یا وسایل دیگر بطور اطمینان بخشی انجام داد بایستی داربستهای مناسب و کافی فراهم کرد. داربست هر ساختار موقتی شامل یک یا چند جایگاه، اجزای نگاهدارنده، اتصالات و تکیهگاهها است که در طی اجرای هر گونه عملیات ساختمانی از قبیل تعمیرات، نماسازی تخریب، تمیزکاری، رنگ آمیزی یا سایر کارهای مشابه بمنظور دسترسی به بنا و حفظ و نگاهداری کارکنان یا مصالح در ارتفاع، مورد استفاده قرار میگیرد. در نصب و بکارگیری داربست رعایت الزامات ایمنی زیر ضروری است:‌

1. برپا کردن، پیاده کردن و دادن تغییرات اساسی در داربستها باید فقط تحت مدیریت و نظارت یک شخص با کفایت و مسئول و حتیالمقدور بوسیله کارکنانی که در این گونه کارها تجربه کافی دارند انجام گیرد.

2. اجزای داربستها و کلیه وسائلی که در آن بکار میرود باید از مصالح مناسب و مرغوب انتخاب شده و طوری طراحی،‌ ساخته و آماده شود که واجد شرایط ایمنی کار برای کارگران بوده و توانائی پذیرش بارها و فشارهای وارده را داشته و در شرایط مناسبی نگاهداری شوند.

3. قطعات چوبی که در ساخت داربستها بکار میروند بایستی از کیفیت مرغوبی برخوردار بوده و الیاف بلندی داشته باشند،‌در وضعیت سالم قرار داشته و رنگ نشده باشند. هیچ نوع کاری روی آنها انجام نگرفته باشد و عاری از هر گونه عیب خطرناک و بدون گره و پوسته و کرم خوردگی باشند.

4. تدبیرهای لازم اتخاذ شود تا تختهها و الوارهائیکه برای ساخت داربست بکار میروند، در برابر 
ترک خوردگی محافظت شوند.

5. وسایلی که برای ساخت داربستها بکار میروند بایستی در شرایط خوبی در انبار نگاهداری شوند و از وسایل نامناسب جدا گردند.

6. از طنابهای لیفی نبایستی در داربستی که در آنجا احتمال آسیب دیدگی این گونه طنابها وجود دارد استفاده شود.

7. طنابهائیکه با اسیدها یا مواد خورنده و فرساینده دیگر در تماس بودهاند، یا معیوبند نباید بکار گرفته شوند.

8. در داربست نباید میخهای چدنی بکار برده شوند.

9. داربستها بایستی با ضریب اطمینانی تا چهار برابر حداکثر بارگیری طراحی شوند.

10. برای برپا کردن داربست باید وسایل کافی فراهم و بکار گرفته شود.

11. هر داربستی باید بطور مناسب و کافی مهار گردد.

12. بجز داربستهای مستقل، هر داربستی باید در فاصلههای مناسب در دو جهت عمودی و افقی محکم به ساختمان مهار شود و همچنین باید دارای سطح اتکا (کفشک) کافی و مناسب باشد.

13. هر سازه و هر وسیلهای که بعنوان تکیه گاه جایگاه مورد استفاده قرار میگیرد، باید طبق استاندارد فنی ساخته شده و پایه محکمی داشته باشد و با میل مهارها و مهاربندی مناسبی استوار گردد.

14. پایههای داربست باید بطور مطمئن و محکمی مهار شده باشند تا مانع از نوسان و جابجائی و لغزیدن داربست گردد.

15. در داربستهای مستقل دست کم یک سوم تیرهای حامل جایگاه، تا پیاده شدن کامل داربست باید در جای خود باقی بماند و بر حسب مورد به تیرهای افقی یا به تیرهای عمودی بطور محکمی بسته شود.

16. هرگز نباید برای تکیه گاه داربست یا ساخت آن از آجرهای لق، لولههای فاضلاب،‌ بلوکهای غیرمتصل سفال، بشکه، جعبه یا مصالح نامطمئن دیگر استفاده شود.

17. بخشهای فلزی داربست نباید ترک خوردگی، زنگ زدگی یا عیبهای دیگر داشته باشند که احتمالاً به استحکام آن زیانی وارد سازد.

18. داربستها باید در وضعیت خوبی نگاهداری شوند هر یک از بخشهای آنها باید طوری متصل، جا افتاده و مهاربندی شوند که در صورت استفاده مداوم از داربست جابجا نشوند.

19. میخهائیکه برای اتصال اجزای داربست چوبی بکار میرود باید به ابعاد و کلفتی مناسب و تعداد کافی باشند و تا انتها بطور کامل کوبیده شوند نه اینکه نیمه کاره رها شده و سپس خم گردد.

20. بعد از اتمام کار روزانه باید کلیه ابزار و مصالح از روی داربست برداشته شود.

21. در موقع پیاده کردن داربست باید کلیه میخها از قطعات پیاده شده کشیده شود.

22. جابجائی، انبار کردن مصالح ساختمانی، عبور و کار کردن روی داربست باید با احتیاط انجام گیرد و از هر ضربه ناگهانی به داربست اجتناب گردد مانند پریدن و جفتپا زدن روی تخته جایگاه.

23. در طول مدت استفاده از داربست باید دائماً نظارت شود تا بار بیش از اندازه و مصالح ساختمانی 
غیر لازم روی آن گذاشته نشود.

24. تا آنجا که امکان دارد بار روی داربست باید بطور یکنواخت توزیع گردد، تا از عدم تعادل خطرناک داربست اجتناب شود.

25. از داربست نباید برای انبار کردن مصالح ساختمانی استفاده شود مگر مصالحی که برای انجام کار فوری مورد نیاز باشد.

26. در مواقعی که هوا طوفانی است و باد شدید میوزد کار را باید قطع کرد تا آن که تمام احتیاطهای لازم اتخاذ شود.

27. در مواردی که روی جایگاه داربست برف با یخ وجود داشته باشد نباید کارگران روی آن کار کنند، مگر آنکه کلیه برف با یخ از روی داربست برداشته شود و روی آن ماسه نرم ریخته شده باشد.

28. هر گاه لازم شود روی داربست، دستگاه بالابر نصب گردد باید:

الف - بخشهای متشکله داربست بدقت بازرسی شوند و در صورت لزوم بنحو مناسبی به مقاومت آن افزوده شود.

ب - از حرکت و جابجائی تیرهای افقی داخل دیواری جلوگیری شود.

ج - در صورت امکان، پایههای عمودی بطور محکمی به بخش مقاوم ساختمان و در محلی که دستگاه بالابر باید نصب گردد،‌ متصل و مهار شوند.

29. هر گاه سکوی دستگاه بالابر بین ریلهای مهار جابجا نشود یا هر گاه بهنگام بالا و پائین رفتن بار امکان برخورد آن با داربست وجود داشته باشد باید برای جلوگیری از گیر کردن بار به داربست، سر تا سر ارتفاع آن با نردههای عمودی پوشیده شود.

30. اگر قسمتی از داربست احتیاج به تعمیر داشته باشد نباید قبل از رفع نقص و تعمیر داربست بکارگران اجازه کار کردن در روی آن داده شود.

4-6-2. ایمنی جایگاههای کار:

1. کلیه داربستهائیکه کارکنان بر روی آن کار میکنند، باید دارای فضای کافی جهت اجرای کار مورد نظر باشند.

2. هیچ بخشی از جایگاه کار نبایستی بر روی آجرهای لق، لولههای آب، دودکش و سایر مصالح 
غیر مطمئن و نامناسب قرار گیرد.

3. از جایگاه داربست نبایستی استفاده شود مگر آنکه ساخت آن باتمام رسیده و وسایل حفاظتی لازم بطور مناسبی نصب شده باشد.

4. پهنای جایگاه با در نظر گرفتن نوع کار بایستی مناسب باشد و در هر بخش آن باید گذرگاهی به پهنای 60 سانتی متر فارغ از هر مانع ثابت و مصالح انباشته شده فراهم گردد.

5. در هیچ موردی پهنای جایگاه کار نباید از اندازههای زیر کمتر باشد:

الف. 60 سانتی متر عرض راهرو، اگر از جایگاه فقط برای عبور اشخاص بکار میرود.

ب. 80 سانتی متر، اگر از جایگاه برای گذاشتن مصالح ساختمانی استفاده شود.

پ. 110 سانتی متر، اگر از جایگاه برای نگاهداری مصالح یا سکوی بلندتر دیگری استفاده 
میشود.

ج. 130 سانتی متر، اگر از جایگاه کار برای نصب یا شکل دادن به سنگهای نمای ساختمانی استفاده میشود.

د. 150 سانتی متر، اگر از جایگاه هم برای نگاهداری سکوی بلندتر دیگر و هم برای نصب و 
شکل دادن به سنگها استفاده میشود.

6. بطور کلی حداکثر پهنای سکوئی که با تیرهای داخل دیواری نگاهداری میشود، نباید از 
160 سانتیمتر بیشتر شود.

7. در صورت امکان یک فضای خالی بالا سری، دست کم به ارتفاع 180 سانتی متر بایستی بالای جایگاه کار در نظر گرفته شود.

8. جایگاه هر داربست پایهای بایستی دست کم یک متر پائینتر از منتهی علیه تیرهای عمومی 
قرار گیرد.

9. تختهها و الوارهائی که جزئی از جایگاه کار بشمار میآیند و یا بصورت پاخور لبه جایگاه بکار برده میشوند باید دارای شرایط زیر باشند:

الف. با در نظر گرفتن فاصله بین تیرهای تکیه گاه جایگاه، کلفتی آنها ایمنی لازم را تأمین نماید، و در هیچ مورد کلفتی آنها از 5 سانتی متر کمتر نباشد.

ب. پهنای آنها دست کم 15 سانتی متر باشد.

10. هر تخته و هر الوار که جزئی از جایگاه کار به شمار میاید نباید بیش از 4 برابر کلفتی تخته یا الوار از انتهای تکیه گاه تجاوز نماید.

11. تختهها یا الوارها نباید روی همدیگر قرار گیرند مگر آنکه احتیاطهای لازم بعمل آمده باشد، مانند متصل کردن قطعاتی که دو سر آن پخ شده است تا خطر زمین خوردن به حداقل کاهش یابد و جابجائی چرخهای دستی به آسانی صورت گیرد.

12. تختههای زیر پائی که در ساختمان یک جایگاه بکار میرود بایستی از نظر کلفتی متحدالشکل باشند.

13. تختهها یا الوارهایی که جزو سکوی کار به شمار میآیند باید حداقل با سه تکیه گاه نگاهداری و مهار شوند، مگر آنکه فاصله بین تیرهای افقی پشت سر هم تکیه گاه و کلفتی تختهها طوری باشد که خطر شکم دادن بیش از حد و بلند شدن سر دیگر تخته در بین نباشد.

14. جایگاههای کار باید به شیوهای ساخته شوند که تختهها و یا الوارهای تشکیل دهنده آنها، هنگام استفاده معمولی جابجا نشوند.

15. هر سکو یا جایگاه که بیش از 2 متر روی زمین یا کف قرار دارد باید دارای تخته بندی نزدیک بهم باشد یا میبایست چنان تختهها پهلوی هم قرار داده شوند که هیچ نوع ابزار و لوازم کار و مصالح از لابلای آنها به پائین سقوط ننماید.

4-6-3. ایمنی پلکانها، راهروها، سطوح شیبدار، سطوح باز، منافذ و محلهای حفاری و خاک برداری:

بهترین روش ایمن سازی پلکانها، راهروها، سطوح شیبدار، منافذ و محلهای حفاری و خاک برداری شده و به عبارتی کلیه محلهایی که ارتفاع سقوط آنها بیش از 120 سانتیمتر باشد، استفاده از نردههای حفاظتی است. ارتفاع نردههای حفاظتی از کف طبقه یا سکوی کار نباید از 90 سانتیمتر کمتر و از 
110 سانتیمتر بیشتر باشد. همچنین ارتفاع نرده راه پله نباید از 75 سانتیمتر کمتر و از 85 سانتیمتر بیشتر باشد.

نردههای حفاظتی باید در فواصل حداکثر 2 متری،‌ دارای پلههای عمودی بوده و ساختمان و اجزای سازه آن دارای چنان مقاومتی باشد که بتواند در مقابل حداقل 100 کیلوگرم فشار و ضربه وارده در تمام جهات مقاومت نماید. بعلاوه نرده باید مقاومت لازم را برای مواقعی که در معرض برخورد با وسایل متحرک قرار میگیرد، داشته باشد.

4-7. جداسازی عملیات:‌

جهت اجرای عملیات کار در ارتفاع بایستی به منظور پیشگیری از سقوط اجسام از ارتفاع و 
وارد آمدن آسیب به عابرین، وسائط نقلیه، تأسیسات عمومی و ساختمانهای مجاور به نحو مناسبی از محوطه اطراف جداسازی گردد.

برای جداسازی محوطه عملیات کار در ارتفاع بایستی یک یا چند مورد از موارد زیر بکار گرفته شود:‌

الف. گماردن یک یا چند نگهبان با پرچم خطر

ب. نصب چراغهای چشمک زن یا علایم شبرنگ با قرار دادن نردههای حفاظتی متحرک

ج. نصب علایم آگاهی دهنده و وسایل کنترل مسیر

د. ایجاد سازههای حفاظتی محصور کننده

در مواردی که احداث راهروهای سرپوشیده موقت بر اساس الزامات بند 5-8-3-2 ضرورت دارد ارتفاع محل انجام عملیات از معابر عمومی میباید کمتر از 25 درصد ارتفاع ساختمان باشد.

4-8. روشها و تجهیزات ایمن سازی عملیات:‌

4-8-1. به کار گیری روشها و تجهیزات پیشگیری و حذف خطر سقوط:‌

4-8-1-1. ایمنی ماشین آلات کار در ارتفاع:

مهمترین ماشین آلات کار در ارتفاع، بالابرها هستند که جهت انتقال انواع بارهای سبک و سنگین با توجه به ظرفیت مورد استفاده قرار میگیرند. مهمترین نکات ایمنی کار با بالابرها عبارتند از:‌

1. بالابرها بایستی تنها بر اساس دستورالعمل سازنده و با رعایت مواردی از جمله تناژ بالابر مورد استفاده قرار گیرند.

2. اپراتور بالابر باید اطلاعات لازم در خصوص بالابری که با آن کار میکند داشته باشد و ظرفیت بالابری آنرا بداند.

3. بکارگیری بالابرهایی که در فضای آزاد مورد استفاده قرار میگیرند، در شرایط باد شدید، صاعقه، کاهش شدید دید در هنگام باران، برف، مه و غیره مجاز نمیباشد.

4. انجام هر گونه عملیات حرارتی از جمله جوشکاری و سنگ زنی بر روی قطعات وسایل بالابر ممنوع است، زیرا سبب از بین رفتن استحکام این وسایل که توسط آبکاری حرارتی مورد تنش حرارتی قرار گرفتهاند، خواهد شد.

5. استفاده از بالابر، تنها جهت بالا بردن بار بصورت عمودی مجاز است و بکارگیری این تجهیزات جهت حمل بار بصورت زاویه دار ممنوع است.

6. هرگز نبایستی از بالابر جهت بالا بردن افراد استفاده شود.

7. متصدیان بالابر نبایستی هرگز:

•· بار را از بالای سر افراد بالا برده و یا عبور دهند.

•· بار معلق را بیشتر از نیاز از بالابر آویزان نگهدارند.

•· بار معلق از بالابر را ترک کنند.

•· اجازه کار با بالابر را به افراد دیگر بدهند.

•8. اپراتور باید برای انجام کار، سیم بکسلها و همچنین سایر وسایل باربندی و استفاده از بکسل 
مورد نیاز را متناسب با وزن و ظرفیت و چگونگی بار انتخاب نماید.

9. اپراتور باید قبل از انجام کار،‌ خرابی و از کار افتادگی سیم بکسلها، زنجیرها و سایر وسایل باربندی را مشخص کند و با دستگاه و ابزار معیوب کار نکند.

10. موقع بستن بار، سیم بکسل و زنجیرها باید روی قسمت اصلی بار نظیر شاسی، چهارچوب، قاب اسکلت فلزی، بدنه و قسمت غیر متحرک قرار گیرد.

11. موقع بستن بار، سیم بکسل نباید گره داشته باشد و در دانههای زنجیر نیز تاب نیفتاده باشد.

12. بار باید کنترل شود بطوریکه هنگام جابجا کردن آن، قطعاتی نظیر تخته، چوب، میله یا پیچ و مهره و سنگ از ارتفاع به زمین نیفتد.

13. جابجا کردن بار باید طوری انجام شود که بار تغییر شکل و وضعیت ندهد.

•14. جا انداختن حلقههای سیم بکسل مخصوص بلند کردن بار، بداخل دهنه قلاب به کمک 
ضربههای پتک و چکش ممنوع است.

15. استفاده نمودن از وزن فرد برای متعادل در آوردن بار و همچنین روی بار ایستادن ممنوع است.

16. کشیدن بار هنگام بالا بردن و جابجا کردن با کمک دست ممنوع است.

17. بار گیری کپسول گاز با سیم بکسل بدون استفاده از سبد مخصوص ممنوع است.

18. استفاده از وسایل ایمنی،‌ خصوصاً کفش، کلاه ایمنی و دستکش ایمنی هنگام کار با بالابر سقفی الزامی است.

4-8-1-2. مقررات ایمنی مربوط به بکارگیری لیفتراک جهت عملیات کار در ارتفاع:

1. هرگز نبایستی فردی را که روی شاخه لیفتراک یا روی پالت ایستاده است،‌ بالا ببرید.

2. در صورتی که بخواهید از لیفتراک جهت بالا بردن افراد استفاده نمایید، بایستی از سکوهای ویژهای که به همین منظور ساخته میشوند،‌ استفاده نمایید. این سکوها بایستی خصوصیات زیر را داشته باشد:

•· سکو باید دارای گارد ریلهای استانداردی باشد که ارتفاع آن از سطح سکو cm105-90 باشد ارتفاع گارد ریلهای سمت دکل بایستی cm115-100 باشد. ضمن اینکه بمنظور پیشگیری از برخورد با زنجیرهها و نقاط برنده موجود بر روی دکل، بایستی حفاظ این بخش از توریهایی از چشمههای کوچک با ابعاد حداکثر cm2×2 باشد.

•· سکو باید علاوه بر دارا بودن شیارهای مستحکم، با استفاده از تجهیزات ایمنی جانبی همچون استفاده از گیره یا زنجیر به شاخک متصل گردد.

3. قبل از بکارگیری لیفتراک در حمل نفرات باید دستورالعمل شرکت سازنده را مطالعه نمایید و مطمئن شوید که سیستم هیدرولیک لیفتراک از نوعی باشد که سرعت پایین آمدن شاخکها در صورتی که مکانیسم بالابر آن دچار نقص شود، از 4 متر در ثانیه تجاوز ننماید.

4. مجموع وزن جعبه و شخص و وسایل و تجهیزات مورد نیاز وی نباید از 50% ظرفیت بالابری لیفتراک تجاوز کند.

5. برای پیشگیری از کج شدن دکل، بایستی اهرم تنظیم شیب جکها را قفل نمایید.

6. راننده لیفتراک بایستی در هنگام بالا بردن یا پایین آوردن نفرات توسط لیفتراک در داخل لیفتراک و بر روی صندلی قرار بگیرد. در هنگام بالا بودن شاخک نیز راننده بایستی در نزدیک لیفتراک خود حضور داشته باشد.

7. جابجایی لیفتراک در حالتی که فرد در داخل سبد قرار دارد، مجاز نیست.

8. در لیفتراکهایی که اپراتور با قرار گرفتن بر روی شاخک، کنترل دستگاه را انجام میدهد اپراتور بایستی از کمربندهای نجات جهت پیشگیری از سقوط استفاده نماید.

4-8-1-3. حفاظها و تجهیزات پیشگیری از سقوط (ثابت، موقت و سیار):‌

4-8-1-3-1. حفاظهای پیشگیری از سقوط (ثابت):

1. هر بخشی از جایگاه کار یا محل کاری که بلندی آن بیش از دو متر است و امکان دارد شخص از بالای آن بیافتد بایستی دارای جان پناه با شرایط زیر باشد:

2. حفاظ از جنس مرغوب و مناسب و دارای استحکام کافی باشد.

3. نرده بالائی یک الی 15/1 متر بالای سطح جایگاه قرار گیرد.

4. برای جلوگیری از سر خوردن کارگران و افتادن مصالح ساختمانی و ابزار کار از روی جایگاه پاخوری در لبههای باز به بلندی 15 سانتی متر نصب گردد.

5. نرده میانی بین پاخور و نرده بالائی قرار داده شود.

6. حفاظهای نردهای و پاخورهای لبه جایگاه داربست باید در سمت داخلی ستونهای عمودی 
مهار شوند.

7. نردهها، پاخورها و وسایل دیگر حفاظتی که در جایگاه داربست بکار رفتهاند نباید از جای خود برداشته شوند مگر بر حسب مورد و در حدی که برای ورود اشخاص، حمل یا جابجائی مصالح ساختمانی لازم است.

8. جایگاههای داربستهای معلق باید از هر سو دارای حفاظ نردهای و پاخور باشند، اما:

الف. اگر کار طوری باشد که نتوان حفاظ بلندتری گذارد، نیازی نیست که بلندی حفاظ طرف دیوار بیش از 70 سانتی متر باشد.

ب. اگر کارگران روی سکو یا جایگاه نشسته کار میکنند، گذاردن حفاظ و پاخور سوی دیوار الزامی نیست ولی در این حالت جایگاه بایستی دارای طناب، کابل یا زنجیرهائی باشد تا برای کارگران بصورت دستگیرههای محکمی باشند و در زمان سر خوردن کارگر قابل گرفتن باشد.

9. فاصله بین دیوار و جایگاه باید تا حد امکان کم باشد. مگر هنگامی که کارگران روی سکو نشسته کار میکنند در این حالت فاصله بین دیوار و جایگاه نباید از 45 سانتی متر بیشتر باشد.

Û حصارها و بندکشیهای (نوار خطر) هشدار دهنده:

این وسایل هشدار دهنده با آگاه کردن کارگران از خطر سقوط آنان پیشگیری میکند. این حصارها و نوارهای خطر هشدار دهنده باید در اطراف محل کار و در فاصله 2 متری از لبههای فاقد حفاظ نصب گردند.

زمانی که اطراف محل کار با این موانع هشداری محصور میشود میتوان در داخل این محوطه با کمترین وسایل ایمنی کار کرد، ولی کسی که در داخل این محوطه و در فاصلهای کمتر از 
2 متر از لبهها مشغول به کار میباشد حتماً باید از وسایل ایمنی تائید شده استفاده کند.

ارتفاع طناب کشیها و حصارها باید 110 سانتی متر باشد و از تیرهای سنگین، طنابهای نخی، و پرچمهای هشدار دهنده ترکیب شده باشد، این پرچمها باید در فواصل معین قرار گیرد.

4-8-1-3-2. تجهیزات پیشگیری از سقوط (موقت و سیار):

در فعالیتهایی که در ارتفاع بیش از 5/3 متر انجام میشود و در این شرایط امکان تعبیه سازههای حفاظتی برای جلوگیری از سقوط کارکنان وجود ندارد، از این تجهیزات استفاده میشود. این تجهیزات علاوه بر امکان پیشگیری از سقوط، با هدف کاهش ارتفاع سقوط و در نتیجه کاهش شدت صدمات وارده به فرد نیز مورد استفاده قرار میگیرند. حداقل نیروی مقاومت این تجهیزات و اجزای آنها در برابر نیروی کششی نبایستی از 1150 کیلوگرم کمتر باشد. این تجهیزات و ضمائم آنها بایستی مرتباً بازدید و قطعات فرسوده آن تعویض شود.

یک سیستم متحرک جلوگیری از سقوط، این فرصت را به کارگر میدهد که به اندازه کافی به 
لبههای مرتفع نزدیک شود اما نه به آن اندازه که سبب سقوط او گردد.

دو روش اصلی مهار سیار که عموماً مورد استفاده قرار میگیرد:

1. کارگری که در معرض خطر سقوط از ارتفاع بیش از 4/2 متر (8 فوت) به داخل دستگاههای در حال کار، آب و یا دیگر مایعات، مواد یا اشیاء خطرناک میباشد باید به وسیله سیستمهای متحرک و ثابت جلوگیری از سقوط یا نردههای حفاظتی یا تورهای ایمنی محافظت شود.

2. یک سیستم مهار سیار این فرصت را به کارگر میدهد که به اندازه کافی به لبههای مرتفع نزدیک شود اما نه به آن اندازه که سبب سقوط وی شود.

Û اساس سیستم مهار سیار

سیستم مهار سیار شامل موارد زیر میشود:‌

× کمربند کامل بدن (Harness)

•× بند دور طناب یا بند دور کمر

•× طناب نجات

•× قلاب طناب که برای وصل نمودن کمربند یا بند دور کمر به طناب نجات میباشد.

•× تکیه گاه مناسب (با قابلیت حمل وزن 2 هزار نیوتن = 450 پوند) که با ضریب ایمنی پیشنهادی حداقل 2 در حدود 4 هزار نیوتن یا 900 پوند تحمل دارد)

تنظیمات وسیله مهار سیار باید کاملاً با ملاحظات دقیق طراحی و موارد زیر در نظر گرفته شود:‌

•× انتخاب اجزاء مناسب

•× محل نقاط مناسب تکیه گاه

•× شناسایی کلیه خطرات سقوط در محل کار

محل تکیه گاه باید تا حد ممکن نزدیک انتخاب شود تا:

•× بر لبههای محافظت شده عمود باشد.

•× در مرکز محل کار قرار گیرد.

•× کلیه خطرات سقوط در محل کار باید شناسایی شود و به محیط کاری که اطراف آن نامنظم، دارای منافذی در کف طبقات و محل کار نزدیک به گوشهها است باید توجه خاصی کرد.

•× یک طناب نجاب با کمربند نجات متصل به تکیه گاه طولانی با قابلیت حرکت کافی برای جلوگیری از سقوط کارگر در یک قسمت از محل کار ممکن است مناسب باشد ولی برای همان کار در قسمت دیگری از محل کار بیش از حد بلند باشد.

•× در نقاطی از محل کار که سیستم مهار سیار قابل استفاده نباشد باید با نوارهای خطر و حصارهای هشدار دهنده محل را محصور کرد.

Û انواع اصلی سیستم مهار سیار

در فعالیتهای ساخت و ساز (ساختمان سازی) دو روش از سیستم فوق عموماً استفاده میشود:‌

1. طناب نجات متصل به تکیه گاه به طور مستقیم به حلقه D شکل کمربند کامل کارگر وصل شود و این کاملاً حیاتی است که طول طناب نجات از محل مهار تکیه گاه به اندازه کافی کوتاه باشد تا بتواند از خطر سقوط جلوگیری نماید.

2. حلقه D شکل کمربند کامل تنه کارگر توسط یک کمربند استاندارد به یک قلاب طناب که به طور مناسب بر روی طناب نجات تکیه گاه قرار داده شده متصل گردد. باید به شیوهای مانند وجود گ